De eerste steen rechts is van voormalig burgemeester Willem Westerveld.
De eerste steen rechts is van voormalig burgemeester Willem Westerveld. Aart Aalbers

Veense burgemeesters door de eeuwen heen (5)

22 mei 2022 om 07:12 Historie

VEENENDAAL Als de 36-jarige vrijgezelle notarisklerk Willem Westerveld op 27 september 1828 samen met de zoon van de burgemeester aangifte doet van het overlijden van diens vader, zal hij niet hebben kunnen bedenken dat hij de nieuwe burgemeester van Veenendaal zou gaan worden.

door Aart Aalbers

In Barneveld woont landbouwer Jan Herbertsz Westerveld. Hij is op 44-jarige leeftijd getrouwd met de 24-jarige Annetje Jans. Het echtpaar krijgt zeven kinderen. Als hun jongste kind in 1795 geboren wordt is vader Jan al 55 jaar oud. Enkele weken na de geboorte van dochter Annetje sterft haar moeder. Ook zoon Willem, die op 14 april 1792 is geboren en burgemeester van Veenendaal is geworden, heeft zijn moeder amper gekend. Zoon Willem wordt kantoorbediende en later schrijver en klerk op het kantoor van notaris Jan Smith in Veenendaal die daar tevens burgemeester is. De jongste dochter is de enige die trouwt, al haar zes oudere zussen en broers blijven vrijgezel.

VELE VRAGEN Veenendaal gaat na het overlijden van burgemeester Jan Smith voortvarend aan de slag in de zoektocht naar een nieuwe burgemeester. Enkele dagen na diens begrafenis wordt op 6 oktober 1828 de in Veenendaal werkzame en wonende Willem Westerveld bij de Gedeputeerde Staten van Utrecht voorgedragen als kandidaat voor het burgemeesterschap van Veenendaal dat in die tijd iets meer dan 2600 inwoners telde. Bij de provincie had nog niemand van de beste man gehoord. Vandaar dat er vele vragen kwamen. 

Ook dienden zich enkele sollicitanten aan. De gemeenteraad van Veenendaal wuifde dit allemaal weg en diende alleen de naam van Willem Westerveld in. Bij Koninklijk besluit van 26 december 1828 is Westerveld benoemd en wordt op 24 januari 1829 beëdigd. In het provinciaal blad van Utrecht maakt gouverneur  ridder van Ertborn hier melding van. In de tussentijd is wethouder Johannes van Kessel waarnemend burgemeester. De burgemeesters benoeming was tevens het einde van het notariskantoor van wijlen Jan Smith. De een was overleden en zijn zaakwaarnemer werd  burgemeester.

Bij het besturen van Veenendaal wordt Westerveld bijgestaan door wethouder Johannes van Kessel, Anthonie van der Poel en in het laatste jaar ook nog door A. Stip. Westerveld was naast burgemeester ook de gemeentesecretaris. Tot 1831 was Jan Isacus Smith, zoon van de vorige burgemeester, gemeenteontvanger. Na 1831 was dit Teunis van Woudenberg.

BEGRAAFPLAATS Een van zijn eerste klussen is het laten aanleggen van een nieuwe begraafplaats. Het huidige ‘Gedenkpark de Oude Begraafplaats van 1829’ langs de Weverij is tijdens zijn ambtsperiode tot stand gekomen.  

Helaas kan Westerveld niet met alle bestuurders in Veenendaal goed door de bocht. Ze maken hem, aldus wijlen Dick van Manen in ‘Aanzienlijk Vlek in ’t Stichts’,  het leven zuur. Westerveld krijgt er genoeg van en gaat in 1836 in Utrecht praten met de gouverneur. Deze wil echter dat Westerveld aanblijft en zegt dat hij alleen mag vertrekken als er een geschikte gelegenheid is om te vertrekken. Westerveld weet dat zijn ambtstermijn begin 1838 ten einde loopt en kondigt dan ook zijn vertrek aan. Hij vraagt de Gouverneur om Zijne majesteit te vragen hem te ontheffen uit zijn ambt. Hij motiveert dit met onder andere: ,,De vele bezwaren en moeilijkheden gaan mijn krachten zeer te boven.” De gemeentebestuurders willen echter dat hij aanblijft en dringen sterk aan om op zijn besluit terug te komen. Op 2 januari 1838 wordt Westerveld , volgens de Staatscourant van 21 december 1837, herbenoemd voor vier jaar.

(de tekst gaat onder de foto verder)


Gedenksteen van burgemeester Willem Westerveld op Gedenkpark de Oude Begraafplaats van 1829. - Aart Aalbers

KERKZAKEN Westerveld krijgt nu ook te maken met kerkelijke zaken. De Oude Kerk op de Markt wordt in 1835 vergroot en dat lijkt een aantal gemeenteraadsleden een aangewezen moment om een kerkbank speciaal voor de bestuurders van Veenendaal te laten maken. Westerveld vindt dergelijke uitgaaf niet in het algemeen belang en het gaat niet door. Ook gaat de Afscheiding van 1834 in Ulrum niet aan Veenendaal voorbij. In 1836 scheiden zich een aantal Veenendalers af van de Hervormde Kerk.  De burgemeester moet er op toezien dat ze niet samen komen in grote groepen want dat is alleen de Hervormde Kerk toegestaan. Hij roept de kerkverlaters, die naar Hendrik van der Biezen zijn overgestapt, bij zich en geeft hen mee dat ze niet met meer dan 20 personen mogen samen komen. Op het moment dat ze toch met meer personen in een gebouwtje bijeen zijn gekomen moet hij proces-verbaal opmaken. Een jaar later trekt een stoet van 200 Veenendalers de grens van Ede over om in een boerderij in Ederveen een kerkdienst bij te wonen waar ds. A. Brummelkamp in voorgaat. De burgemeester van Ede laat hier ook proces-verbaal opmaken.    

In de Nederlandsche Staatscourant van 25 augustus 1843 kunnen we lezen dat Zijner Majesteit Koning Willem II de 51-jarige burgemeester van Veenendaal eervol ontslag verleend per 2 januari 1844.       

GEDENKSTEEN Op 19 juni 1850 doen zijn buurman fabrikant Klaas Beijer en fabrikant Teunis van Woudenberg, die een goede bekende is van de overledene, aangifte van het overlijden van Willem Westerveld. Ze verklaren dat hij op dinsdag 18 juni ‘s middags om half drie ten huize van de heer T. van Woudenberg is overleden. Westerveld is 58 jaar geworden en had geen beroep meer en woonde in Veenendaal in huisnummer 253. Westerveld ligt begraven op de begraafplaats langs de huidige Weverij. De gedenksteen, die inmiddels al 172 jaar oud is, ligt na de renovatie van 1987 niet meer op zijn graf maar langs het middenpad. Het is de eerste gedenksteen rechts. In zijn graf op nummer 87 aan de Noord-Oostzijde, dat tot op de dag van vandaag nog bestaat,  is nooit iemand bijbegraven. 

Deel dit artikel via:
advertentie
advertentie