Proces rondom NTA-rapport gaat door

21 maart 2024 om 14:30 Politiek Tips van de redactie

VEENENDAAL Burgemeester Gert-Jan Kats heeft het NTA-rapport met een krachtenveldanalyse over de islamitische gemeenschap in Veenendaal zoveel mogelijk openbaar gemaakt. Het heimelijke onderzoek gebeurde enkele jaren geleden. De Stichting Al-Andalous, die was onderzocht toen het nog Stichting Taubah was, ziet in het rapport dat er veel is verzonnen en nooit gecontroleerd. Zij blijft procederen om alle informatie rondom deze krachtenveldanalyse boven tafel te krijgen.

door Peter Kuijpers

Het Bureau Nuance door Training en Advies (NTA) deed in 2017 onderzoek onder de islamitische gemeenschap in Veenendaal. ,,Het doel van een krachtenveldanalyse is om inzicht te krijgen in de positie van partijen/organisaties, hun belangen, wensen en ideeën. Sinds 2013 is er landelijk aandacht gevraagd voor de dreiging van radicalisering, extremisme en terrorisme binnen bepaalde stromingen van de islam. Landelijk was er een actieprogramma ‘Integrale aanpak van Jihadisme’. Onderdeel was ook een lokale aanpak gericht op het voorkomen van radicalisering, uitreizen en de-radicalisering van inwoners van de gemeente’’, aldus een beschrijving bij dit rapport.

AANLEIDING

,,Sinds 2014 is in Veenendaal gewerkt aan een duurzame samenwerking met allerlei partners die een rol spelen bij het tegengaan van radicalisering en polarisatie. Tegelijkertijd ontstonden zorgen over een mogelijk salafistisch netwerk in Veenendaal. Hierdoor was er behoefte aan een onafhankelijk beeld. Het doel was enerzijds kunnen begrijpen hoe de islamitische gemeenschap in elkaar zit, maar ook met elkaar hierover op een goede manier in gesprek kunnen zijn’, was voor de gemeente aanleiding tot dit onderzoek. ‘Het is een vertrekpunt voor beleid en hoe we tegen de waarnemingen uit het rapport aankijken, is ook steeds veranderd.’’

ONJUISTHEDEN

,,De resultaten van de krachtenveldanalyse worden bovendien al jaren niet meer gebruikt, vanwege de beperkte houdbaarheid van dit type onderzoek.’ De organisaties en personen hebben gelegenheid gehad te reageren op de inhoud, voor deze openbaar is gemaakt. ‘Zij hebben ons er ook op gewezen dat het rapport in hun ogen onjuistheden bevatten. In de besluitvorming rond het openbaar maken hebben we de bevindingen uit het rapport echter niet geverifieerd, omdat het verzoek ging om het openbaar maken en niet om de vraag of het rapport de waarheid bevatte’’, vervolgt de gemeente.

WEGGELAKT

Wel is een deel weggelakt. ,,We hebben ervoor gekozen om zaken uit het rapport die voor organisaties of personen erg benadelend zijn of waar een veiligheidsrisico aan zou kunnen hangen, niet openbaar te maken.’’ De NTA geeft aan naar alle islamitische organisatie gekeken te hebben: ,,Tijdens de uitvoering van het onderzoek kwamen vooral Marokkaanse en Turkse islamitische organisaties prominent in beeld. De organisaties van andere groepen moslims, zoals de Somalische Vereniging en Afghaanse Vereniging, hebben een laag profiel in het religieus leven van Veenendaalse moslims, omdat zij geen religieuze activiteiten ontplooien.’’

OVERZICHT

Stichting Ikra+ zou huiswerkbegeleiding tot sportactiviteiten organiseren vanuit Panorama, Stichting Annour ondersteunt bij maatschappelijke problemen vanuit De Driehoek en de stichting voor een islamitische basisschool zijn met enkele passages beschreven. De zorgen om een salafistisch netwerk komen met name terug rond Stichting Taubah. ,,In de recente jaren is de Veenendaalse Marokkaanse islambeleving namelijk onderhevig aan salafistische invloeden van buiten de stad. Diverse salafistische organisaties richten hun activiteiten op de Marokkaanse doelgroepen met name op jongeren en vrouwen’’, vermeldt het onderzoek zonder namen te noemen.

MOSKEE

Het rapport benoemt verder hoe de onderzoekers keken naar de recente geschiedenis in Turkije van de AK-partij tot de PKK en conflicten met Koerden als minderheid. En hoe de NTA het salafisme ziet; een morele ‘heropvoeding’ van moslims en maatschappij en op het ‘zuiveren’ van het geloof. Zij maakte een beschrijving over de Ihlas moskee die Turkse en Koerdische moslims bezoeken en de Stichting Taubah en Stichting Moskee Nasser waar de Marokkaanse islamitische gemeenschap mee is verbonden. Hierbij is opgemerkt dat er bij een benefiet voor de nieuwe moskee Nasser geen salafistische oriëntatie op de islam is, maar juist de orthodoxe islam.

STROMING

Wel is in het rapport regelmatig te lezen dat Stichting Taubah salafisme aanhangt en een meer fundamentalistische vorm van de islam zou willen. Volgens de NTA kwam de salafistische stroming vanaf het begin van het onderzoek naar voren als een belangrijk beïnvloeding en hoofdrolspeler in de sociaal-culturele processen binnen de Veenendaalse Marokkaanse gemeenschap. Maar voor een kleine minderheid! De Stichting Taubah en Stichting Moskee Nasser komen in beeld, omdat zij als enige bijvoorbeeld Arabische taalcursussen, islamitisch onderwijs en het vormingswerk voor jongeren bieden.

OPHEF

De NTA concludeerde in het rapport dat de Veenendaalse moslims vooral beïnvloed zijn door internationale ontwikkelingen. ,,Religieuze, maatschappelijke, culturele, politieke, lokale, landelijke en internationale ontwikkelingen lopen door elkaar heen. De verhoudingen binnen de Veenendaalse moslimgemeenschappen zijn complex en de gemeenschappen moeilijk toegankelijk voor buitenstaanders.’’ De NTA had naast allerlei publicaties en deskundigen haar onderzoek in Veenendaal aangevuld met fieldresearch en waarnemers binnen de verschillende gemeenschappen. Dat daarbij niet was vermeld dat het om dit onderzoek ging, gaf later vooral ophef.

PROCES

Bilal Riani van Stichting Al-Andalous, die eerder ook sprak voor Stichting Taubah, is nog steeds aangedaan over wat het rapport teweeg heeft gebracht. Hij had het idee goede contacten met de gemeente te hebben en veel samenwerking met andere organisaties in Veenendaal. Het complete rapport dat hij kon inlezen via het NRC, bevat volgens hem veel onwaarheden. De stichting wil nog steeds de onderste steen boven over de aanleiding en waarom het geheim is gehouden. Hierover is 5 april een volgende rechtszaak. Riani blijft wel vinden dat mensen elkaar moeten kunnen ondersteunen, zeker in deze tijd waarin de maatschappij verhardt.